SELAMATKAN SERBUK TONGKAT ALI ???

BERIKUTAN penemuan seorang saintis menemui kaedah pengekstrakan akar sejenis pokok iaitu herba bersifat keras, orang ramai dinasihatkan agar mengelakkan daripada mengambil serbuk tersebut sebagai bahan rawatan atau pemuliharaan kesihatan.

Alasan utama ialah sejak zaman dahulu lagi orang Melayu mengambil herba bersifat keras dalam bentuk air rebusan, bukan dalam bentuk serbuk.

Alasan kedua, serbuk herba bersifat keras dibimbangkan akan tersangkut pada usus dan mencederakannya. Alasan ketiga ialah selulosa daripada serbuk herba bersifat keras akan merosakkan buah pinggang.

Berikut ialah pandangan penulis berdasarkan ilmu herbalisme yang agak berbeza dengan kepercayaan tersebut. Alasan pertama iaitu orang dulu-dulu biasa mengambil herba dalam bentuk rebusan agak kurang tepat. Ia kerana terdapat sediaan herba yang menggunakan herba bersifat keras dalam bentuk serbuk halus misalnya sebagai ramuan makjun.

Alasan saintis bahawa meminum air rebusan jauh lebih berkesan daripada mengambil serbuk herba boleh diterima kerana kuantiti fitokimia yang menyumbang aktiviti biologi yang diharapkan jauh lebih besar berbanding dengan pengambilan serbuk.

Pada pandangan penulis, keberkesanan sesuatu sediaan herba sama ada rebusan atau serbuk bergantung kepada keserasian seseorang.

Diremehkan

Kadar perlahan tersebut tidak sepatutnya digunakan oleh saintis untuk menafikan penggunaan tradisional herba dalam bentuk serbuk.

Ia kerana membantu pengembalian keseimbangan fisiologi misalnya mengambil serbuk tongkat ali untuk meningkatkan nitrik oksida pada zakar adalah sesuai dengan keperluan fisiologi yang dipercayai lebih mudah menerima perubahan/intervensi secara beransur-ansur.

Lihat apa pendapat penulis terhadap alasan kedua iaitu serbuk herba bersifat keras akan tersangkut lalu mencederakan usus.

Jika serbuk yang dihasilkan adalah keras, kasar dan tajam seperti selumbar (boleh dilihat dengan mata kasar) maka terdapat kemungkinan ia akan mencederakan usus.

Namun jika konsistensinya antara 40 – 100 mesh (Saiz piawai industri: ~149 – 400 mikron), walaupun bersifat keras, penulis berpendapat ia tidak mencederakan usus.

Walaupun partikel mikro bersifat keras boleh melekat di celah-celah mikrovilli namun produk makanan yang dicerna, air yang sentiasa terdapat usus, enzim pencernaan dari usus/bakteria dan pergerakan mekanikal usus dipercayai mencegah partikel serbuk herba dari melekat selama-lamanya di celah-celah mikrovilli.

Bagaimanapun, mereka yang mengalami diverticulitis di mana bahagian tertentu bahagian usus tertentu membengkak dan membentuk kantung dikatakan mudah menyimpan najis yang mengandungi pelbagai bahan termasuk partikel mikro.

Alasan ketiga yang diguna oleh saintis terhadap pengambilan serbuk herba bersifat keras ialah ia akan merosakkan buah pinggang. Pada pandangan penulis, kebimbangan tersebut mungkin berdasarkan teori persorption iaitu penyerapan partikel mikro termasuk selulosa oleh usus kecil dan masuk ke dalam aliran darah.

Secara umum berdasarkan kajian sains yang pernah dijalankan, partikel mikro termasuk selulos bersaiz paling kurang 1 mikron boleh menjalani persoption seperti dinyatakan profesor Gerhard Volkheimer, PhD. berjudul ‘The Phenomenon of Persorption: Persoption, Dissemination, and Elimination of Microparticles.

Dalam artikel tersebut Dr. Volkhermer menyatakan salah satu cara partikel mikro dinyah dari tubuh ialah melalui urin (yang menggunakan buah pinggang sebagai penapis).

Mungkin perkara ini yang menyebabkan sesetengah saintis bimbang partikel mikro bersaiz besar akan tersangkut dalam glomeruli (kapilari dalam buah pinggang berfungsi sebagai penapis bahan kumuh) dan lama-kelamaan ia akan merosakkan buah pinggang dan berakhir dengan kegagalannya.

Setakat ini tiada sebarang kajian dijalankan bagi menunjukkan jumlah selulosa atau fiber mikro lain dari serbuk herba bersifat keras misalnya tongkat ali yang masuk ke dalam aliran darah.

Pandangan penulis terhadap pengambilan jangka panjang serbuk herba bersifat keras termasuk akar Tongkat Ali dari segi pengaruhnya terhadap kerosakan buah pinggang ialah kesannya dipercayai sama sahaja seperti penduduk India yang mengambil serbuk rempah dalam bentuk makanan boleh dikatakan setiap hari sepanjang hayat – tiada kerosakan buah pinggang dikesan.    

Hari ini, kerosakan buah pinggang bukan disebabkan oleh pengambilan serbuk herba bersifat keras tetapi berpunca antara lain dari paras gula tinggi dan penganbilan ubatan moden tertentu.

Kajian berjudul ‘The toxicity of some quassinoids from Eurycoma longifolia’ mendapati eurycomanone cerakinan butanol (butanol fraction) paling bersifat toksik berbanding dengan pelbagai quassinoid cerakinan air dan diethyl ether.

Berdasarkan kajian ini yang mendapati quassinoid larut pelarut organan lebih toksik berbanding dengan quassinoid larut air menyebabkan kalangan tertentu perpendapat pengambilan serbuk Tongkat Ali yang terdiri dari pelbagai fitokimia larut air dan larut pelarut organan boleh mudaratkan kesihatan.

Holistik

Pada pandangan penulis saintis yang berpendapat demikian terlalu fokus kepada bahagian yang terpisah, dalam kes ini quassinoid larut dalam pelarut organan.

Bukankah jika diteliti secara bersungguh-sungguh akan didapati bahawa serbuk Tongkat Ali mengandungi pelbagai quassinoid bukan sahaja yang larut air malah juga yang larut pelarut organan? Selain quassinoid  terdapat pelbagai fitokimia lain yang bersifat antioksidan dan anti inlamatori (anti keradangan) di mana kedua-dua sifat ini adalah pencegah dan penawar kepada sifat ketoksikan.

Sila baca artikel berjudul ‘The Effcect of Eurycoma Longfolia Jack (tongkat ali) on Methylene Chloride induced Liver Damage in Rats’ yang menggunakan ekstrak tongkat ali diekstrak menggunakan air.

Penelitian dari perspektif herbalisme: Pertama, sifat pahit quassinoid dan pelbagai fitokimia bersifat pahit lain (jika ada) dalam Tongkat Ali menyumbang sifat choleretic iaitu meningkatkan pengeluaran cecair hempedu.

Sifat ini dipercayai membantu mempercepat penyahan toksin dari hati dan usus. Kedua, herba bersifat hepatoprotective yang juga dikenali sebagai anti-hepatoxicity seperti dimiliki Tongkat Ali biasanya juga bersifat mencegah sel-sel seluruh tubuh daripada ketoksikan.

Menyentuh mengenai ‘standardization’ sediaan herba tradisional, penulis katakan di sini bahawa memang tiada standardization (menetapkan kandungan fitokimia tertentu pada paras tertentu) dalam penyediaan herba secara tradisional.

Namun seperti diketahui oleh para pengamal perubatan tradisional  pelbagai budaya dunia, keberkesanan suatu sediaan herba tidak pernah bergantung kepada standardization.

Cadangan pihak tertentu agar menjauhi serbuk herba bersifat keras dilihat sebagai usaha mengekang perkembangan penggunaan herba yang disediakan secara tradisional – atas nama inovasi dan teknologi.

SH